Werkpaarden en leerlingpaarden
Mensen die een carrière in de zorg ambiëren, dienen daarvoor een opleiding te volgen. In een beschermende omgeving mag je dan, voor de duur van 3 tot 4 jaar, langzaamaan steeds meer zelf doen, terwijl je van feedback over je functioneren voorzien wordt. En daar zit ook gelijk de paradox in het geheel: de beschermende omgeving kan gelijktijdig gevoelsmatig ontzettend onveilig aanvoelen.
Leerling of stagiair zijn is niet altijd even leuk. Als beginnend professional ben je een soort van vogelvrij verklaard, in de zin dat men van je verwacht dat je dagen achtereen feedback verzamelt over je eigen functioneren. En gaandeweg is ook je persoonlijkheid aan de beurt om beoordeeld te worden. En waag het niet om daar een weerwoord op te hebben.
De periode dat Broeder Joost nog leerling was is dan misschien ook het beste te vergelijken met de periode dat Broeder Joost nog een baby en dus nog niet zindelijk was: het duurde langer dan dat het zou moeten duren, uiteindelijk heeft hij er een hele hoop van geleerd, maar er kwam een onnodige hoeveelheid shit bij kijken.
Tijdens zijn leerling-tijd zat hij niet altijd even prima in zijn vel, en heeft hij uiteindelijk een hoop te danken aan zijn omgeving die hem er doorheen geslepen heeft. Dát en ongeveer 1600 liter rode wijn. Broeder Joost was op vele momenten, in tegenstelling tot wat zijn huidige verschijning doet vermoeden, best goed te vergelijken met dit paard:
Maar ook toen beschikte Broeder Joost over de drang zijn innerlijke monologen op papier te zetten. Zij het niet gepubliceerd, destijds schreef Broeder Joost dit volgende stuk over zijn leerling-bestaan:
Ik ben timide, stil, op de achtergrond aanwezig en onzeker. Ik ben arrogant, narcistisch, verwaand en leg te veel de nadruk op mijn aanwezigheid. Ik voer naar volle tevredenheid mijn werkzaamheden uit, en ik ben lui, chaotisch en rommelig. Ik overleg en communiceer niet. Daarna communiceer ik te veel. ‘Coördineer je eigen dienst, doe maar wat jij denkt dat het beste is (en val me er niet mee lastig)’.
Ik toon respect en aandacht naar patiënten, maar maak geen oogcontact. Ik mag niet kritisch of cynisch zijn, en moet deelnemen aan besprekingen waarvan het de bedoeling is dat er problemen besproken worden. Innoveren, problemen signaleren en interventies bedenken om ze aan te pakken, maar niet de vinger op de zere plek leggen. Ik moet uitblinken, maar niet opvallen. Ik moet beter zijn dan de rest, maar niet in de schijnwerpers staan.
En op het punt dat ik denk 'fuck it, ik hou wel gewoon mijn mond. Ik ben wel gewoon de voorbeeldige leerling. Ik doe wat er van mij gevraagd wordt en mij zullen ze niet zomaar ergens op aanspreken', dan krijg ik te horen dat ik niet goed bezig ben. Ik moet meer van mezelf laten zien. Ik moet vooral mezelf zijn.
Ik zou meer mezelf moeten zijn? Is het vreemd dat na al deze jaren ik eigenlijk niet meer weet wie dat is? Ik zou mezelf niet eens meer kunnen omschrijven. Ongeacht de persoonskenmerken die ik zou benoemen, spreek ik de helft van alle observaties tegen. Want wie is Joost nou écht?
Zeg het me, zodat ik het kan zijn.
Ongeveer de helft van alle feedback die Broeder Joost ontvangen heeft, spreekt de andere helft tegen. Het lastige is dan ook om te laten zien dat je bereid bent iets met je feedback te doen. Hoe formuleer je een leerdoel over iets waarvan je eigenlijk weet dat het de reinste onzin is?
Los van alle moeilijkheden die wij, fijne zorg-mensen, in onze dagelijkse werkzaamheden meekrijgen, verdienen wij eigenlijk een nobelprijs voor de Vrede omdat wij ooit onze opleiding gehaald hebben.
Maar er is licht aan de horizon, uiteindelijk zal ook jij je diploma behalen. En vervolgens zul je in de maanden die daarop volgen erbij lopen met trots, dankbaarheid voor je eigen inzet en nog meer trots. Ongeveer zoals dit paard:
Extra Broeder Joost Tip voor alle gediplomeerd verpleegkundigen, verzorgenden en praktijkbegeleiders: wees alsjeblieft geen hork. Bespreek je feedback met je stagiaire voor je het opschrijft. En nog zo ontzettend veel belangrijker; wees altijd verdacht op je eigen observaties en hoe je het gedrag van je leerling interpreteert, want het zou maar zo eens kunnen dat jij de plank volledig misslaat.
